Kredi kartı, taşıt, konut ve ihtiyaç kredisinde şok! Faizler fırlıyor, vadeler düşüyor

Son dakika haberi geldi: Mehmet Şimşek yaptığı açıklamada kredilere ve kredi kartlarına sınırlama geleceğini söyledi.

Ntv canlı yayınına katılan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

G20 önemli bir platform, küresel ekonomide istikrarın sağlanması için oluşturulmuş bir diyalog platformu. İşbirliği gerektiren konularda ortak çalışmalar yapılıyor. Küresel ekonomiye baktığımızda büyümenin düşük seyrettiği dönemdeyiz. Önümüzdeki 3-5 yıllık dönemde büyüme ortalama yüzde 3 seviyelerinde olacak. Pandemi sonrası enflasyon yükselişe geçti, merkez bankaları gecikmeli olsa da harekete geçtiler. Finansal durum sıkışık, küresel ticarette jeopolitik gerginliklerin etkisi, küresel büyümenin düşük seyretmesi, küresel ticarette korumacılık. Küresel ekonominin görünümü eski dönemlere oranla nisbeten zayıf. İklim değişikliğinin de etkileri var, savaş var, enerji ve gıda krizi var. Bunları birlikte düşündüğümüz zaman küresel arka plan elverişli değil. Hikayesi olan gelişmekte olan ülkeler ön plana çıkabilirler, Türkiye bunlardan bir tanesi olacak önümüzdeki dönemde.

Bizim programımız var. Aslında programın 3 temel bileşeni var. Ülkemizin karşı karşıya olduğu makro ekonomik sorunlardan biri dezenflasyon. Enflasyonu tekrar tek haneye getirecek bir program. Bu programla ortaya koyduk. Geçiş döneminden sonra daha güçlü şekilde sonuçlarını göreceğiz. OVP'nin en önemli bileşeni dezenflasyon. Makro istikrarı sağlamak bütüncül ama fiyat istikrarı bunun en önemli bileşenidir. Zorlu bir süreç ama mümkün, geçmişte başardık, yine başaracağız.

İkinci bileşen maliye politika. AK Parti hükümetlerinin en önemli özelliği maliye politikasını çıpa yapması. Gerçekten de ülkemiz birçok alanda önemli ilerlemeler kaydetti. Depremin etkisiyle, geçmişteki kararların etkisiyle EYT gibi bütçede bozulma var. Burada hedefimiz aslında bütçe açığını deprem hariç yüzde 3'ün altına çekmek. Borcun milli gelire oranı nisbeten küçük. Depremin yaralarını sararken bütçe disiplinini tesis etmek.

Yapısal reformlar bunlar çok konuşulan şeyler. Türkiye rekabet gücünü artıracaksa, verimlilik üzerinden büyüyecekse bir taraftan üretken alanlara yatırım yaparken mevcut kaynakları daha verimli nasıl kullanırız, bunla ilgili çalışma olacak. Hangi reformu hangi yıllarda yapacağımızı ortaya koyduk. Çok önemli hususlar var. Ben o konuyu çok önemsiyorum. Gerçek anlamda kazanımları kalıcı hale getirecek olan yapısal dönüşümdür. Programa baktığınız zaman dezenflasyon ayağı, mali disiplin, yapısal dönüşüm ayağı var. Dış kaynak ayağı da olacak.

"VERGİ ARTIŞLARINA GİTTİK"

Eleştiriler bizim için çok önemli. 3 yıllık program var, 3 aylık geçmiş var. 3 ayda tahminler sürekli değişebiliyor. Ekip kuruldu. Güçlü ekip önemli. Oturup durum değerlendirmesi yaptık. Enflasyon hedefini iddialı bulanlar olabilir. Mümkün olduğunda o anki rakamları ortaya koymaya çalıştık. Dışarıdan içeriden izlenimim genel anlamda programın hedefleri, makro göstergeleri gerçekçi bulunuyor. Enflasyonla ilgili tahmin değişiklikleri resmi daha iyi anlamamızla ortaya çıkan değişikliktir. 2 ay önce petrol fiyatları 70 dolarlardaydı, bugün 90 doların üstüne çıkmış durumda. Hem cari açık hem de enflasyonu etkileyen bir faktör. Uzun süredir kur tutulmuş. 2021 Aralık ayından itibaren. Kuru biz serbest bıraktık. Kur etkisi var, bu sürekli değişen bir husus. Geçişkenlik var, model varsayımlarıyla realite uyuşmayabiliyor. Geçişkenlik zamanla azalacak. Geçişkenlik yüksek seyretti. Bütçe disiplinini tesis etmek için özellikle deprem yaralarının sarılması bizim için en büyük önceliktir. Biz bu konutları 1-2 yıl içinde yapacağız taahhüdüne girmişiz. Bu sözü yerine getirmek için bütçede tedbir almamız gerekiyordu. Vergi artışlarına gittik.

HEDEFLER

Vatandaş ve çalışanları enflasyona ezdirmeme gibi taahhütlerimiz var, ücret artışları oldu, bunların etkileri var. Modeller üçünün aynı andaki etkisini ölçmede zorlandı. Şu anda ortaya koyduğumuz 3 yıllık programın hedeflerine bakarsanız 2024 hedefi iddialı bulunabilir, özellikle iddialı koyduk, ilave çaba ortaya koymamız lazım. Etkin maliye, para ve yapısal dönüşümle birlikte dış kaynak sorununun çözülmesiyle birlikte iddialı da olsa hedefleri gerçekleştireceğimize inanıyoruz.

KUR HEDEFİMİZ OLMADI

Kur hedefimiz yok, hiçbir zaman olmadı. Aslında tahmin de olmaması lazım. Dolar bazında kişi başına milli gelir rakamlarına ihtiyaç duyuluyor, varsayım yapmanız gerekiyor. Biz program için geçiş dönemi öngördük. Geçişten kaynaklı hususlar var, onlar programa yansımıyor. Ortalama kur ortaya çıkıyor, yıl sonu kuru lineer olacağı varsayımı pek makul değil. Küresel finansal koşullar sıkı, risk iştahı hafif. Risk iştahı, büyüme beklentileri, fon akışı farklı seyredecek. Önümüzdeki yılın ilk yarısı ve ikinci yarısıyla ilgili farklı beklentilerimiz var. Yakın dönemde facit daire son bulacak. Önümüzdeki sene iç talep yeniden dengelenecek. Aşırı tüketim boyutlarıyla sınırlamaya gideceğiz. Kredi genişlemesini enflasyonla paralel tutacağız. Kredi üzerinden parasal genişlemeyi sınırlayacağız. Bu cari açığı aşağı çekecek. Altın ithalatıyla düzenlemeler getirdik. Zayıf kur, yüksek enflasyon dönemi geride kalacak, buna inanıyoruz, başaracağız.

VERGİLERE KÖKLÜ DÜZENLEME GELİYOR

Deprem etkisi çok büyük. Herhangi bir ülke için. 3-4 yıllık perspektifle bakarsanız milli gelirin yüzde 10'una yakın şok var. 2025 ve sonrasında belki devam edecek. Depremin etkisi bir süre daha devam edebilir. Deprem ne kadar etkisi uzun sürerse sürsün, bir kerelik harcama olarak bakarız. Süreklilik arz etmiyor. Bütçe açığı bu sene için milli gelire oran olarak yüzde 3,4 olarak öngörülüyor. Yıl sonuna kadar tahsilat ayağında ciddi performans göstereceğiz. Denetim ayağı da öyle. Yakında defterdarlarımızla spesifik hedefler vereceğim, adil şekilde. Tahsil etmemiz gereken vergiden bahsediyorum. Kayıt dışılıktan bahsediyorum. EYT ve diğer hususların etkisi gelecek yıl ortaya çıkıyor. Gelir ayağında çaba göstermemiz gerekiyor. Gelecek sene vergi reformları yapacağız, tabana yayılması için, daha adil vergi sistemi için. Bütçeye ilişkin rakamlar yeterince çaba ortaya koymamış gibi imaj verebilir. Bu konuda da kararlıyız. Açık büyüyünce borç büyüyor. Bütçe dışında gelir arayaşına gideceğiz, özelleştirmeden tutun diğer alanlarda da.

Taşıt kredilerinde net bir şekilde sınırlayıcı bir perspektife sahibiz. Bunu açık bir şekilde ortaya koymak istiyorum.

Birinci konut için herhangi bir kredi değişikliği olmayacak. Ancak 2. konut, 3. konut için vatandaşın imkanı varsa alır. Kredi ile desteklemeyeceğiz. Hem fiyatlama hem miktarı ciddi sınırlayacağız.

Bankalarda bu tür kredilerin risk ağırlığını arttırdık. Artırmaya devam edeceğiz.

Bunun iye yapıyoruz. Cari açığı kapatmamız, enflasyonu düşürmemiz lazım.

1 Eylül itibariyle, yıllık kredi kartı üzerinden kredi hacmi yüzde 140 civarında artmıştı. Enflasyonun iki katından fazla. Bu kadar yüksek seyreden bir kredi hacmiyle siz enflasyonu ve cari açığı kontrol altına alamazsınız.

Miktarsal sıkılaştırma denilen bir konsept var. Orada ilk adımı attık. KKM’de karşılık yoktu, karşılık getirdik.

Daha önemli konular var.

Taşıt kredilerinde biz, çok net bir şekilde sınırlayıcı bir perspektife sahibiz.

Birinci konutu kredilendirme konusunda değişikliğe gitmeyeceğiz ancak ikinci, üçüncü konut veya tatil yerlerindeki yerlere ilişkin vatandaşın imkanı varsa alır ama krediyle desteklemeyeceğız.

Krediyi bu alanda ciddi bir şekilde sınırlayacağız.

KREDİ KARTLARI

Bakan açıklamasında kredi ve kredi kartlarına sınırlama geleceğini söyledi. Ciddi bir kredi büyümesi olan Türkiye'de enflasyonun düşmeyeceğini, daha da artacağını, bu nedenle kredi kartlarına, kredilere sınırlamaların devam edeceğini söyledi. Bakan açıklamasında, “Yüzde 140 büyüyen krediyle enflasyonla mücadele olmaz" dedi.

Bakan Şimşek'in açıklamasına göre taşıt kredilerindeki sınırlamalar devam edecek ve daha da artacak. Konut kredisinde ise 1. konut için bir sınırlama olmayacak. Ancak 2 ve sonrasındaki konut alımlarında krediler sınırlı olacak.