Gelire Endeksli Senet Caiz mi? GES Helal mi Sorularının Cevabı

GES caiz mi değil mi? sorusuna cevap verdi.

Geçen gün Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bir açıklama yapıldı. Yapılan açıklamada yeni bir sistem duyuruldu. Yüzde 23 seviyesinde yıllık bir getirisi olacağı açıklanan Gelir Endeksli Senetin 15 Hazirna'da başlayacağına yer verildi. Bu açıklama sonrası en çok merak edilen konu, GES'in caiz olup olmadığı konusu oldu. Vatandaşlar , bu konuda islam alimlerinin , ilahiyatçılaırn açıklamasını beklemeye başladı. 

Bu konu ile ilgili Hayrettin Karaman bir son dakika açıklamasında bulundu ve "GES’ler de mevcut şekli ve yapısıyla devletin faizle borçlanmasından ibarettir" dedi. 

Karaman bugün yayımladığı yazısında konu ile ilgili , "Başka açıklamalarda gelirin, Devlet Hava Meydanları ve Kıyı Emniyeti gelirlerine endeksleneceği açıklanmıştır. Laik devletin faizci bankaları da var, faizi yasaklamak mümkün görünmüyor, ama faizin haram olduğuna inanan Müslümanlar ondan uzak durabilirler; kimse onları, faiz alıp vermeye mecbur etmiyor. GES’ler de mevcut şekli ve yapısıyla devletin faizle borçlanmasından ibarettir” ifadelerini kullandı.

Karaman açıklamasında, altını çizdiği iki netlik işleminin faizle borç şekline soktuğunu, onların devlet iç borçlanma senedi olduğunu ve kupon ödemelerinde asgari getiri garantisi verdiğini söyledi. 

Söz konusu senetlerin satımından kar almak için ehlal olabilmesi için bunların hisse senedi veya ortaklık senedi olması gerekiyor diyen Karaman, hangi kaynaktan geliyorsa senet sahibi ve kaynağına ortak olacağını ve onun getirisini alabileceğini söyledi. Karaman açıklamasında, "Devletin böyle bir gelir kalemine ihtiyacı varsa ve halka da tasarrufu teşvik etmek istiyorsa şu formülü uygulayabilir:

Gelir getiren devlet malının mülkiyetini senetlere bölerek belli bir süre için halka açar, bu senetleri satın alanlar o mala ortak olurlar, devlet de ihtiyaç duyduğu parayı elde eder, malı yine devletin ilgili bir birimi veya kuruluşu yönetir, hâsıl olan kâr, sözleşmedeki orana göre senet sahiplerine dağıtılır. Süre dolunca devlet, senetlerin bedelini ödeyerek malı geri alır. Kâr garanti edilemez." dedi.

BİR DİĞER GÖRÜŞ

Müslüman Coğrafyalar adlı sayfanın aktardığı bilgi ise şu şekilde:

"Devletin, helal olan kaynaklardan elde ettiği gelirin bir kısmını, yaklaşık olan, senedi alana kâr bırakan peşin bir bedel ile vatandaşlarına devretmesi (bu hakkın, gelir kaynağı hissesinin süreli olarak satılması) meşrudur. GES lerin de bu maksatla çıkarıldığı, seçilen gelir kaynaklarından anlaşılmaktadır. Biz de bu maksadı göz önüne alarak caiz olduğu yönünde yorum yaptık. Ancak Müslümanları tereddüde sevk eden bazı hususlar ve ifadelerin bulunduğu da inkar edilemez:

Devletin iç borçlanması çerçevesine sokulmuştur; bu ifade bulunmamalıdır.
“Filan hisselerin gelirine” endeksli ifadesi, gelirin bu kaynaklardan gelen gelir olduğu, ödemenin bu gelirden olduğu anlaşılacak şekilde açıklanmalıdır.
Üst sınır konması uygun olmakla beraber alt sınır konması ve “belli bir kârın garanti edilmesi” prensiplerimize ters düşmektedir. Bu senetleri, faize yaklaşmayan  kimselerin alması istendiğine göre “normal durumlarda zararın muhtemel olmaması” yeterli olacaktır. İnsanların satın aldıkları mesela hisse senetleri kâr yanında zarar da ediyor, ama insanlar bunları alıyorlar.
Özet olarak “Gelire endeksli senetler”  “Devletin  köküne veya gelirine –gelirinden bir parçasına-  sahip olduğu mal varlıklarına, menfaat ve haklara ait olmak üzere “gelir ortaklığı senedine” dönüşürse veya bunun özelliklerini taşırsa ortada problem kalmayacaktır."