Anayasa Mahkemesi'nden Kritik Karar: Hakim ve Savcı Yardımcılığı Kadroları İçin Yeni Düzenleme Gündemde
Son dönemde Adalet Bakanlığı tarafından yürürlüğe giren hakim ve savcı yardımcılığı sistemi, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Anayasa Mahkemesi, bu düzenlemenin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (CBK) ile yapılmasının hukuka aykırı olduğuna karar verdi. İşte kararın detayları ve bundan sonraki süreç:
Hakim ve Savcı Yardımcılığı Sistemi Nedir?
Adalet Bakanlığı, geçen yıl bir düzenleme ile hakim ve savcı yardımcılarını sisteme dahil etmeye başlamıştı. Bu sistem kapsamında, yeni hakim ve savcılar, iki yıl boyunca tecrübeli meslektaşlarının yanında yardımcı olarak çalışıp, tecrübe kazanacaklardı. Ardından, daha nitelikli şekilde görev yapmaları hedefleniyordu.
Anayasa Mahkemesi Kararı
Anayasa Mahkemesi, CHP tarafından yapılan başvuru üzerine, 9 Ağustos 2023 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile çıkarılan hakim ve savcı yardımcılığı kadro düzenlemesinin anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. Karar, yasama yetkisinin devredilemezliği ilkesine dayalı olarak verildi. Mahkeme, bu düzenlemenin yalnızca yasama organı tarafından yapılabileceğini vurguladı.
CHP'nin Başvurusu
CHP Genel Başkanı Özgür Özel ve 130 milletvekili, 2023 yılında, "Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Kadro İhdas Edilmesi ile Bazı Kadroların İptal Edilmesine İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi"nin anayasaya aykırı olduğunu belirterek Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunmuştu. Başvuruda, Anayasa'nın birçok maddesine aykırılık iddia edilerek, iptal talep edilmişti.
İptal Edilen Düzenleme
Adalet Bakanlığı taşra teşkilatına eklenen hakim ve savcı yardımcılığı kadroları ve bazı mevcut kadroların iptal edilmesi düzenlemesi, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi. Mahkeme, söz konusu düzenlemenin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yapılmasının hukuka uygun olmadığına karar verdi.
Anayasa Mahkemesi’nin Gerekçeleri
Mahkeme, kararında şu gerekçelere yer verdi:
-
Hakim ve savcıların özlük hakları yalnızca kanunla düzenlenebilir: Hakim ve savcıların atanma ve niteliklerinin yasalarla belirlenmesi gerektiği vurgulandı.
-
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenleme yapılamaz: Anayasa’nın 104. maddesi gereği, bazı konular yalnızca kanunla düzenlenebilir ve CBK çıkarılamaz.
-
Yasama yetkisinin devredilemezliği: Hakim ve savcı yardımcılarının statüsünün Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile belirlenmesi, yasama yetkisinin ihlali anlamına gelir ve kuvvetler ayrılığı ilkesine zarar verir.
Yargı Bağımsızlığı ve Hukukun Üstünlüğü
Bu karar, yargı bağımsızlığı ve kuvvetler ayrılığı ilkeleri açısından kritik bir öneme sahip. Hakim ve savcı yardımcılarının kadrolarının yalnızca yasama organı tarafından belirlenmesi gerektiği vurgulanmış oldu.
Yeniden Düzenleme Süreci
Mahkeme, iptal edilen düzenlemenin yürürlüğe girmemesi durumunda hukuki boşluk oluşabileceğine dikkat çekerek, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren dokuz ay sonra yürürlüğe gireceğine karar verdi. Bu süre içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) yeni bir yasal düzenleme yapması bekleniyor.
Sonuç ve Beklentiler
Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, yargı bağımsızlığını ve kuvvetler ayrılığını koruma adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Şimdi gözler, TBMM’nin konuya nasıl bir çözüm üreteceğine çevrildi. Yeni düzenlemenin nasıl şekilleneceği ve hakim savcı yardımcılığı sisteminin geleceği, önümüzdeki süreçte netleşecek.
